Önce vurdular sonra masaya çağırdılar

Kimyasal silah iddialarını gerekçe göstererek önceki gün Suriye’ye hava saldırısı düzenleyen Batılı ülkeler, bir gün içinde diplomasi aracını devreye soktu. ABD, Fransa ve Britanya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK), Şam’ı BM gözetiminde devam eden Cenevre merkezli siyasi müzakerelere davet eden bir karar tasarısı sundu.

Şam, Hama ve Humus’u hedef alan hava saldırılarının hemen ardından önceki gün toplanan BMGK, Rusya’nın ABD ve müttefiklerinin Suriye’ye yaptıkları saldırıyı kınayan karar tasarısını reddetmişti. Müttefiklerin önergesinde ise Duma’ya yönelik kimyasal saldırı iddialarının araştırılması ve insani yardım çağrılarının yanı sıra, Suriye’nin siyasi görüşmelere katılması talebi dikkat çekti.

Astana-Soçi endişesi

Şam heyeti Cenevre’de sekizinci turu 2017’nin kasım ve aralık aylarında düzenlenen görüşmelerden, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad’ın gelecek siyasi süreçte yer almaması yönünde muhalefet temsilcilerinin ısrarı nedeniyle çekilmişti. Cenevre süreci tıkanmış görünürken, Rusya-İran-Türkiye’nin inisiyatifiyle ateşkese odaklanan Astana süreci ilerlemiş ve Rusya’nın liderliğinde siyasi çözüm merkezli Suriye Ulusal Diyalog Kongresi ocak ayında Soçi’de düzenlenmişti. Soçi ve Astana’ya mesafeyle yaklaşan Batı başkentlerinde Cenevre sürecinin devre dışı bırakıldığına ilişkin kaygılar dillendiriliyordu. Soçi ve Astana sonuç metinlerinde ise Cenevre sürecine atıf yapılmıştı.

ABD: Çekilmeyeceğiz

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley de dün yaptığı açıklamada, Rusya’dan Şam’ı masaya getirmesini istedi. Haley, Suriye hükümetiyle bire bir görüşme yapmayacaklarını söyledi. ABD’li diplomat ülkesinin Suriye’deki askeri varlığına ilişkinse “Orada yapacaklarımız henüz bitmedi” ifadelerini kullandı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da ABD Başkanı Donald Trump’ı Amerikan birliklerini Suriye’den çekmemesi yönünde ikna ettiğini söyledi. Trump daha önce ABD güçlerinin bir an önce Suriye’den çıkmasından yana olduğunu dile getirmişti. Macron ayrıca, Suriye’ye yönelik ABDBritanya ile birlikte yaptıkları operasyonun Türkiye’yi Rusya’dan ayırdığı görüşünü dile getirdi.

Şam’a bir müzakere çağrısı da Britanya Dışişleri Bakanı Boris Johnson’dan geldi. “Şam masaya oturana kadar baskıya devam edeceğiz” şeklinde konuşan Johnson, müttefikler arasında halihazırda yeni bir saldırı önerisinin ise olmadığını söyledi. Dışişleri Bakanı Sunday Telegraph’a yazdığı makalede ise “Bu operasyon Suriye’ye daha fazla müdahil olacağımız anlamına gelmiyor” dedi.

Berlin’den çağrı

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, hükümetine Rusya ile ilişkilerde diplomatik çabalardan vazgeçmeme çağrısı yaptı. Bild am Sonntag’a konuşan Steinmeier, “Eğer Washington ve Moskova Suriye konusunda ortak bir yol bulamazsa, Suriye’deki durumun iyileşme şansı sıfır” ifadeleriyle de Rusya ve ABD’ye çağrıda bulundu.

‘Kaos’uyarısı

Şam’ın davetiyle sahada askeri faaliyet sürdüren Rusya ve İran’ın liderleri, ABD, Fransa ve Britanya tarafından düzenlenen saldırının ardından bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Rusya Devlet Başkanı Putin ile İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani arasındaki görüşmede saldırıyla ilgili “Yasadışı eylemin, Suriye’deki politik çözüm umutlarına ciddi zarar verdiği, devamı halinde uluslararası ilişkilerde kaosa yol açacağı” kaydedildi.