Göstergeler alarm veriyor: Döviz yükseliyor, bütçede açık

Jeopolitik, siyasi ve makro ekonomik gelişmeleri izleyen kur ve faizde geçen hafta başlayan satış baskısı sürüyor. Moody’s’in kredi notunu düşürmesi, enflasyonun yüksek gelmesi ve cari açık nedeniyle tırmanışa geçen döviz kurları dün de yükselişlerini sürdürdü. Dolar/TL 3.90’ı geçerek 4 Aralık 2017’den beri en yüksek seviyeyi gördü. Döviz sepeti, Avro ve sterlin rekor kırdı. ABD’de faiz artışlarının hızlanmasından endişe edilen bir dönemde, şehir içi çatışmaların yaşanabileceği kuşatma aşamasına gelinen Afrin operasyonunun, Seçim İttifakı Yasası’nın, yüksek enflasyon ve yüksek cari açığın bir arada Türkiye ekonomisini nasıl etkileyeceği endişeleri satış baskısının ana nedeni olarak görülüyor.

Bozulma kalıcı

Bankacılar küresel ticaret savaşlarının oluşabileceği, ABD’de faizlerin artış trendinde olduğu yani gelişmekte olan ülke piyasalarına yönelik olumsuzlukların fazla olduğu bir dönemde, Türkiye’ye özgü endişelerin henüz giderilemediğine dikkat çekiyor. Tüm bu gelişmelerle 3,9054’e kadar çıkan dolar/ TL yaklaşık 3.5 ayın zirvesini test etti. Dün 4.8250 ile tarihi zirvesini test eden Avro/TL ise akşam saatlerinde 4.8110 seviyesinde işlem gördü. Yine dün 5.4529 ile tarihi noktaya çıkan sterlin/TL akşam saatlerinde 5.4450 seviyesinde işlem gördü. Öte yandan bugün 16 baz puan artışla 12.81’e kadar çıkan 10 yıllık tahvil faizi şu sıra 12.76’da yer alırken, 2 yıllıkta getiri 10 baz puan artışla 13.90 oldu. Ekonomik göstergelerdeki bozulmanın kalıcılık göstermesi TL varlıkları baskı altında bırakıyor. Analistler, zayıf performansın değişeceğine dair bir işaret bulunmadığını vurguluyor. Uzmanlara göre, enflasyon ve cari açık gibi büyük iç sorunlar TL’de kırılganlığı artırıyor. Buna bağlı olarak dışarıdan gelen olumsuzluklar karşısında negatif ayrışma güçlü oluyor. TL lehine tek olumlu gelişme ise ABD Dışişleri Bakanı Tillerson’un görevden alınmasının ardından doların bir miktar değer kaybetmesi oldu. 

“Türkiye ekonomisi bu yıl yavaşlayacak” 

Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch, Türk ekonomisinde büyümenin bu yıl yavaşlamasını, 2019’da yeniden toparlanmasını bekliyor. Fitch, yüzde 125’e ulaşan kredi/mevduat oranı sonrasında bankaların Kredi Garanti Fonu dışında büyümeyi finanse etme kapasitelerinin sınırlı olacağını vurguladı. 2019’da seçimler öncesinde ortaya konacak daha büyük teşviklerin etkisi ile büyümenin yeniden toparlanmasını öngören kurum, global finansal şartlarda olası sıkılaşmanın kayda değer bir aşağı yönlü risk olduğunu da vurguladı. Enflasyonun 2018’in büyük bölümünde çift hanelerde kalacağını, ancak yılın sonuna doğru baz etkisi ile gerileyebileceğini belirten Fitch, enflasyon tahminlerini yükselttiklerini vurguladı. Fitch, 2018 sonu için enflasyon tahminini yüzde 9.5 ve 2019 sonu için yüzde 8.5 olarak ortaya koydu. Kurumun “Global Görünüm” raporuna göre, Türkiye 2018’de yüzde 4.1 ve 2019’da da yüzde 4.7 büyüyecek. Öte yandan IMF, “G20 Bankalar ve Merkez Bankaları Toplantısı” öncesi yayınladığı “Küresel Beklentiler ve Politika Zorlukları” başlıklı raporunda Türkiye’ye yönelik büyüme tahminlerini yükseltti. Fona göre Türkiye bu yıl ve gelecek yıl 4.3 büyüyecek. Geç Likidite Penceresi faiz oranının ana operasyonel faiz oranı olarak kalmaya devam edeceğini belirten Fitch, enflasyon verilerine bağlı olarak faizlerin de cari seviyelerde kayacağını öngördüklerini de vurguladı.

MB: Yılsonu tahmini 4.10

TCMB Beklenti Anketi sonuçları açıklandı. Buna göre yıl sonu dolar/TL beklentisi 4.10 TL oldu. Bankanın açıklamasına göre; 2018 yılı Mart ayı için tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 0.84 iken, bu anket döneminde yüzde 0.82 oldu. Nisan TÜFE beklentisi aynı anket dönemlerinde sırasıyla yüzde 1.05 ve yüzde 1.03 oldu. Öte yandan, Commerzbank, Dolar/TL’de son durumu değerlendirdi. Enflasyon verisi ardından Türk Lirası için yorum yapan banka, şubatta enflasyon verilerinin iç açıcı olmadığı görüşünde. Bankanın Dolar/TL ‘de yıl sonu tahmini 4 seviyesinde.

Bütçede 1.9 milyar açık

Ocakta 1.7 milyar lira fazla verdiği açıklanan bütçe, harcamaların artmasıyla şubatta açık vermeye başladı. Yılın ikinci ayında açık 1.9 milyar lira oldu. Ocak-şubat dönemi açığı da 201 milyon lira oldu. Yurttaştan alınan vergi gelirleri de arttı. Devletin savunma harcamaları 93 milyon liradan 131 milyon liraya çıktı. “Örtülü” ödenek harcamaları ise 164 milyon liradan 170.5 milyon liraya yükseldi. Özel güvenlik hizmet alımları için devlet 47 milyon lira harcadı. Kiralık taşıtlar için devletin kesesinden şubatta 36.5 milyon lira, kiralanan binalar için de 15.3 milyon lira çıktı.

Maliye Bakanlığı’nın verdiği bilgi ve yayınladığı tablolara göre şubatta bütçeden yapılan harcamaların bazıları şöyle: 

* Bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 30.1 artarak 61 milyar TL, bütçe giderleri de yüzde 17 artarak 62.9 milyar TL oldu. Bütçe 1.9 milyar TL açık verdi. OcakŞubat döneminde de bütçe açığı 201 milyon TL oldu.

Faiz gideri arttı

* Mal ve hizmet alım giderleri ocakta 2.3 milyar liraydı. Şubatta 3.8 milyar liraya çıktı. Tüketime yönelik mal ve malzeme alımları 1.2 milyar liraya fırladı. Enerji alımları da 624 milyon liraya yükseldi.

* Ocakta 93.5 milyon lira olan güvenlik ve savunma alımları şubatta 130.9 milyon liraya çıktı. Yıl başından beri yapılan toplam harcama 224.5 milyon lira oldu.

* Faiz giderleri 6 milyar 26 milyon liradan 6.6 milyar liraya çıktı. Cari transferler 19.8 milyar liradan 29.2 milyar liraya yükseldi. Görev zararları kapsamında sosyal güvenlik kurumlarına 4.8 milyar lira aktarıldı. Bu kurumlarına Hazine yardımları kapsamında da şubatta 6.8 milyar lira verildi.